Okna rozwojowe – dlaczego moje dziecko tak szybko nie opanowało tych umiejętności?
Niemowlę nie podnosi główki, nie chce leżeć na brzuszku. Maluszek nie podnosi rączek do góry, nie chce czworakować. Moje dziecko ma roczek i jeszcze nie chodzi, syn koleżanki stawia już pierwsze kroki – co możemy zrobić? To bardzo częste wątpliwości, z którymi rodzice zgłaszają się do mojego gabinetu. Czy jest się czym martwić? Zazwyczaj nie! Rodzice bardzo często zapominają, że rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie, we własnym tempie i jest zależny od wielu czynników m.in.:
-
- genetyki,
-
- hormonów,
-
- środowiska, w którym żyje mały człowiek,
-
- ilość bodźców, które otrzymuje każdego dnia,
-
- kontaktów dziecka z rodzeństwem, rówieśnikami, rodzicem.
Rozwój ruchowy dziecka w 1 roku życia jest najintensywniejszy, bowiem w każdym miesiącu, a nawet tygodniu mały człowiek osiąga nowe umiejętności. W tym miejscu jednak muszę wyraźnie podkreślić, że nie można porównywać do siebie maluszków, bowiem jak napisałam wyżej, rozwój każdego z nich przebiega w sposób indywidualny, a wpływ na niego mają różne czynniki. To, że u Twojej pociechy pewne umiejętności pojawiają się później, nie znaczy, że źle się rozwija.
Czym są skale rozwojowe?
Skale rozwojowe to tabele, które pokazują, w jakim wieku maluch powinien osiągać konkretne kamienie milowe, czyli poszczególne umiejętności. Ważne podkreślenia jest, jak powstały te zestawienia. Przede wszystkim zostały one opracowane na podstawie badania zdrowych dzieci i przedstawiają informacje, w jakim wieku 50% dzieci z badanej populacji opanowało daną umiejętność. Co to oznacza? Takie zestawienia nie pokazują miesięcy granicznych na osiągnięcie poszczególnych kamieni milowych. Są to jedynie terminy uśrednione dla rozwoju pewnych umiejętności motorycznych. Fizjoterapeuta bądź lekarz pediatra ocenia na ich podstawie rozwój dziecka na pierwszej wizycie, a więc jest to zdecydowanie narzędzie dla specjalistów, a nie dla rodziców.
Skala rozwojowa a okno rozwojowe – istotne różnice
Skale rozwojowe określają, jaka aktywność przypada na konkretny miesiąc życia dziecka np. chód – 12 miesiąc. A czym są okna rozwojowe? Pokazują przedział czasu, w którym dana umiejętność może rozwinąć się u dziecka np. chód między 12 a 18 miesiącem życia. Im umiejętność jest bardziej skomplikowana, tym przedział czasowy będzie dłuższy.
Skala Denver
Jedną ze skal, która uwzględnia okna rozwojowe, jest skala Denver, a dokładniej Zrewidowany Test Denver (Denver II), według której poszczególne umiejętności rozwijają się u dziecka w następujących przedziałach czasowych:
-
- obrót z pleców na brzuszek i z brzuszka na plecy – od 2 do 5 miesiąca,
-
- utrzymanie pozycji siedzącej – od 4 do 8 miesiąca,
-
- samodzielne siadanie – od 6 do 11 miesiąca,
-
- pierwsze próby stania – od 6 do 10 miesiąca,
-
- samodzielne stanie – od 10 do 14 miesiąca,
-
- chód z asekuracją – od 7,5 do 13 miesiąca,
-
- samodzielny chód – od 12 do 18 miesiąca.
Jeśli chcesz pobrać moją skalę Denver, która pomoże Ci w określaniu poziomu rozwoju Twojego dziecka aż na 4 płaszczyznach, kliknij poniższy przycisk. Z tych materiałów skorzystało już dziesiątki mam!
A co z raczkowaniem?
Z uwagi na bardzo dużą zmienność umiejętności raczkowania w skali Denver zakłada się, że może to nastąpić między 6 a 12 miesiącem. Łatwo zauważyć, że zakresy umiejętności są naprawdę szerokie. Z czego to wynika? Skala Denver bierze pod uwagę indywidualne tempo rozwoju dziecka, jak i czynniki zewnętrzne wpływające na opanowywanie przez niego konkretnych umiejętności.
Czy dziecko rozwija się prawidłowo?
Jako fizjoterapeuta dziecięcy uważam, że w osiąganiu kolejnych umiejętności ruchowych przez dziecko najważniejsza jest jakość, a nie ich ilość. To, że dziecko zdobywa kolejne kamienie milowe rozwoju, to tylko połowa sukcesu. Najważniejsze jest, jak wykonuje dane aktywności tzn. w jaki sposób przekręca się na boczek w leżeniu na plecach, jak pełza, w jaki sposób sięga po zabawkę. Przede wszystkim polecam zwrócić szczególną uwagę na symetrię ciała i wykonywanych ruchów dziecka. Prawidłowy rozwój powinien przebiegać w sposób harmonijny tzn. rozwój fizyczny, motoryczny i psychiczny dziecka powinny być na tym samym poziomie.
Zaburzenia rozwoju motorycznego – kiedy udać się do fizjoterapeuty?
Co powinno zwrócić Twoją uwagę w rozwoju motoryki dużej i małej? Poniżej lista najczęstszych objawów:
-
- asymetria ułożeniowa,
-
- niechęć do zmiany pozycji,
-
- nadmierne odchylenie głowy do tyłu,
-
- opadanie główki na boki w czasie trzymania dziecka w pozycji pionowej (po 4 miesiącu życia),
-
- dłonie stale zaciśnięte w pięści (w 4 miesiącu życia),
-
- siad „W”.
Są to jedne z najczęściej występujących zaburzeń motoryki u dzieci. Należy jednak pamiętać, że wystąpienie któregoś z powyższych objawów nie przesądza od razu o problemach rozwojowych. To jest w stanie ocenić tylko fizjoterapeuta, który zbada dziecko i dokona oceny malucha, biorąc pod uwagę jego całościowy rozwój.
W jaki sposób wspierać rozwój dziecka?
Jako fizjoterapeutka dziecięca gorąco zachęcam Was do wspierania rozwoju swoich pociech. Możecie to robić już od pierwszych miesięcy życia! Tu najważniejsze jest przestrzeganie zasad baby handlingu tzn. prawidłowe podnoszenie, podawanie, karmienie, kąpanie, ubieranie, odkładanie do łóżeczka, zmiana pieluszki. Oprócz tego polecam stosowanie poniższych zasad:
-
- staraj się kłaść maluszka jak najczęściej na brzuszku;
-
- zapewnij dziecku przestrzeń do prawidłowego rozwoju np. duża mata na podłodze;
-
- dziecko musi mieć swobodę ruchu, dlatego zakładaj mu wygodne ubranka;
-
- zapewnij maluszkowi doznania sensoryczne np. różne faktury zabawek i twardości podłoża, na którym leży.
I najważniejsze – nie przyspieszaj rozwoju malucha poprzez kupowanie mu szkodliwych gadżetów jak bujaczki czy skoczki. Staraj się nie pomagać dziecku w osiąganiu kolejnych umiejętności ruchowych. Maluch ma dojść do tego sam – małymi kroczkami do celu!
Na moim blogu znajdziesz wiele innych ciekawych wpisów dotyczących opieki i pielęgnacji niemowląt. Jeśli jesteś młodą mamą poszukującą wiedzy zapraszam Cię do przeczytania tych wpisów:
Dla młodych mam prowadzę też darmowe webinary. Ta wiedza na pewno Ci się przyda. Podczas webinaru powiem m.in. o tym:
-
Jak pomoc niemowlakowi samodzielnie zasypiać?
-
Jak zrozumieć płacz dziecka?
-
Jak zdrowo opiekować się niemowlakiem?
Przyjdź koniecznie! W prezencie otrzymasz ode mnie 2 e-booki: Skalę Denver do oceny rozwoju Twojego dziecka oraz Jak podróżować samolotem z dzieckiem. Warto 🙂
