Czym jest pełzanie i dlaczego to ważny etap w rozwoju dziecka?

Pełzanie u niemowlaka to jeden z kluczowych etapów w rozwoju motorycznym dziecka. Polega na tym, że maluch przemieszcza się po podłożu, leżąc na brzuszku i odpychając się rękami lub nogami. Dziecko zaczyna pełzać zazwyczaj między 6. a 9. miesiącem życia, choć niektóre dzieci podejmują pierwsze próby wcześniej, inne nieco później.

Z perspektywy fizjoterapeuty dziecięcego, pełzanie to etap, którego nie należy pomijać. Wpływa ono na rozwój mięśni, koordynację oraz umiejętność przenoszenia ciężaru ciała z jednej strony na drugą, co ma ogromne znaczenie dla integracji obu półkul mózgowych.

Jak wygląda prawidłowe pełzanie niemowlaka?

Ruch naprzemienny i koordynacja stron ciała

Prawidłowe pełzanie dziecka polega na naprzemiennym używaniu rąk i nóg – np. prawa ręka współpracuje z lewą nogą, a lewa ręka z prawą nogą. Taki sposób przemieszczania się angażuje obie strony ciała i stymuluje koordynację ruchową oraz rozwój mózgu.

Na co zwracać uwagę?

• Czy niemowlak podpiera się na przedramionach?
• Czy potrafi przesuwać się do przodu, czy tylko wykonuje pivoty wokół własnej osi?
• Czy ruchy wykonywane są obustronnie, czy może są jednostronne?
• Czy dziecko odpycha się od podłoża równomiernie?

W razie wątpliwości warto zasięgnąć opinii fizjoterapeuty, który sprawdzi, czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo.

Pełzanie a raczkowanie – czym się różnią te etapy?

Pełzanie – pierwszy sposób przemieszczania się

Pełzanie niemowlaka odbywa się w pozycji leżącej – dziecko leży na brzuszku i odpycha się, przesuwając do przodu. Brzuszek najczęściej dotyka podłoża, a ciężar ciała przenoszony jest przez ramiona i nogi.

Raczkowanie – kolejny krok

Z kolei raczkowanie to przemieszczanie się na dłoniach i kolanach. Dziecko unosi brzuszek nad podłoże i porusza się w sposób bardziej zorganizowany. Zanim dziecko zacznie raczkować, musi opanować pełzanie i czworakowanie, czyli chwilowe podpieranie się na czterech kończynach bez przemieszczania się.

To etap w rozwoju, którego nie powinno się pomijać, ponieważ wpływa na rozwój ruchowy i postawę w kolejnych miesiącach życia.

Jak wspierać malucha, gdy dziecko zaczyna pełzać?

Zadbaj o podłoże i przestrzeń

• Twarde podłoże, takie jak mata piankowa, zapewnia stabilność i możliwość efektywnego ruchu.
• Kładź dziecko regularnie na brzuszku – to najważniejsze ćwiczenie dla niemowlaka.
• Unikaj zbyt miękkich powierzchni, które mogą utrudniać pełzanie.

Stymuluj rozwój poprzez zabawę

• Układaj zabawki poza zasięgiem – dziecko zaczyna podejmować próby przesuwania.
• Zachęcaj malucha do sięgania po przedmioty z różnych stron, co wspiera przenoszenie ciężaru ciała.
• Obserwuj, czy dziecko używa obu stron ciała – jeśli pełzanie jest asymetryczne, skonsultuj się z fizjoterapeutą.

Pamiętaj o różnicach między dziećmi

Niektóre dzieci pomijają pełzanie i od razu przechodzą do raczkowania lub siadania. Choć dziecko rozwija się indywidualnie, warto zwracać uwagę na:

• Jednostronne pełzanie,
• Brak ruchu naprzemiennego,
• Brak pierwszych prób raczkowania po ukończeniu 10. miesiąca życia,
• Niechęć do leżenia na brzuchu i podpór.

Pełzanie a rozwój mózgu – co warto wiedzieć?

Równowaga między stronami ciała i półkulami mózgowymi

Ruch naprzemienny wspiera rozwój obu półkul mózgowych. Pełzanie pomaga nie tylko w przygotowaniu do raczkowania, ale także:

• poprawia koncentrację,
• wspiera przetwarzanie bodźców,
• stymuluje integrację sensoryczną.

Ruchy wykonywane obustronnie uczą mózg skoordynowanej pracy. To ważne zarówno dla rozwoju motorycznego dziecka, jak i przyszłych umiejętności poznawczych.

Podsumowanie: dziecko zaczyna pełzać – wspieraj je mądrze

Pełzanie dziecka to ważny etap w rozwoju, który wpływa na rozwój ruchowy, koordynację, integrację zmysłów i przygotowuje do dalszych kroków – siadania, czworakowania i raczkowania. Gdy maluszek zaczyna pełzać, warto wspierać go poprzez:

• regularne leżenie na brzuchu,
• odpowiednio przygotowane podłoże,
• zabawy ruchowe wspomagające naprzemienny ruch,
• obserwację, czy dziecko rozwija się prawidłowo.

Jeśli masz wątpliwości, czy pełzanie niemowlaka przebiega prawidłowo – skontaktuj się z fizjoterapeutą dziecięcym, który pomoże nauczyć dziecko prawidłowych wzorców ruchowych.