Sposoby na odpieluchowanie dziecka – Wstęp od Rity

Co to znaczy odpieluchowanie?  To czas, gdy dziecko przestaje nosić pieluchy i zaczyna samodzielnie korzystać z nocnika. Zdjąć pieluchę i cieszyć się wspólnym czasem! Ach, jakby to było bajecznie. Wcześniej jednak trzeba się całkiem sporo namęczyć. Jednak na pewno mogę Wam powiedzieć, że warto! ????

Najważniejszym aspektem odpieluchowania jest komunikowanie potrzeb przez malucha. Dziecko, które nie ma świadomości swoich potrzeb fizjologicznych nie jest gotowe do rozpoczęcia tego procesu. Jest to ważny moment dla rodziców. 

Nasze zadanie, jakim jest odpieluchowanie dziecka nie jest łatwym zadaniem, ale nie ma co się stresować – zarówno dla rodziców, jak i dla najmłodszych, ponieważ to pewien nowy etap w życiu malucha. Zależy mi na tym, abyś przeszła przez ten proces bezstresowo, a przede wszystkim, żeby zakończyło się sukcesem.  

Dla pocieszenia mogę powiedzieć, że znam przypadki, gdy dziecko odpieluchowało się samo. Tak! Jest to możliwe! Podobnie jak maluch uczy się sam wstawać, siadać i chodzić, tak i może nauczyć się sam odpieluchowywać. Jak to możliwe? Wynika to przede wszystkim z tego, że dziecko zaczyna odczuwać dyskomfort w związku z założoną pieluszką (czystą bądź brudną). Oprócz tego coraz bardziej świadomie naśladuje inne dzieci oraz swoich rodziców. Widząc, że inni załatwiają swoje potrzeby, maluch chce być taki, jak oni.  

Z tego artykułu dowiesz się między innymi:

• • Jak odpieluchować dziecko?

• • Jak i kiedy odpieluchować dziecko?

• • Kiedy zacząć Odpieluchowanie ?

• • Czy da się odpieluchować dziecko w trzy dni

• • Jak odpieluchować dziecko skutecznie i bez stresu?

• • Kiedy wprowadzić nocnik?

• • Najpopularniejsze mity o odpieluchowaniu.

• • Kiedy rozpocząć odpieluchowanie dziecka?

• • Kiedy dziecko jest gotowe na odpieluchowanie?

A jeśli nie chcesz czytać tak długiego artykułu
to zapraszam Ciebie do PEŁNEGO KURSU ONLINE
Odpieluchowanie dziecka – skutecznie i bez stresu,
który nagrałam dla Społeczności KursNaDziecko.pl

Zobacz też mój wywiad na Onet.pl gdzie mówiłam Jak bez stresu odpieluchować dziecko?

Jakie są rodzaje odpieluchowania?

Proces pozbywania się pampersów może mieć 2 rodzaje: dzienne i nocne. Oba rodzaje mają na celu stopniowe przystosowywanie dziecka do korzystania z toalety zamiast z pieluchy. Chociaż dziecko może zostać odpieluchowane w ciągu dnia, (np. mając ok. drugiego roku życia )a to nadal może nie być odpieluchowane na noc. Różnica może być dość duża. Dzieje się tak dlatego, bo dzienne i nocne stanowią dwie różne umiejętności, które wynikają z różnych rzeczy.

Dzienne to rozpoznawanie sygnałów płynących z ciała. Odpieluchowanie nocne to umiejętność wstrzymania oddawania moczu przez kilka godzin podczas snu. Ta umiejętność powiązana jest z odpowiednio rozwiniętym pęcherzem moczowym. Dlatego odpieluchowanie nocne pojawia się zwykle nieco później. 

Odpieluchowanie dzienne

Koncentruje się na nauce dziecka utrzymania kontroli nad oddawaniem moczu w ciągu dnia. Proces ten zazwyczaj rozpoczyna się, gdy dziecko ma około 2-3 lat. Istnieje kilka metod stosowanych podczas dziennego, ale najczęściej stosuje się metodę “małych kroków”. Polega ona na stopniowym wprowadzaniu dziecka do korzystania z toalety, często zaczynając od korzystania z nocnika lub specjalnego siedzenia na toalecie. Rodzice mogą również zachęcać dziecko do korzystania z toalety regularnie, zapewniając pozytywne wsparcie i chwaląc je za sukcesy.

Odpieluchowanie nocne

Polega na nauce dziecka utrzymania kontroli nad oddawaniem moczu w nocy, podczas snu. Jest to bardziej zaawansowany etap i zazwyczaj zaczyna się po odpieluchowaniu dziennej. Kontrola moczu podczas snu może być bardziej skomplikowana, ponieważ niektóre dzieci potrzebują więcej czasu, aby rozwijać ten umiejętność. Niektóre dzieci przestają moczyć się w nocy już po odpieluchowaniu dziennej, podczas gdy inne potrzebują dodatkowego wsparcia i czasu. W niektórych przypadkach, gdy dziecko długo może kontrolować swoje potrzeby i ma kontrolę nad moczeniem w ciągu dnia, ale nadal moczy się w nocy, może być pomocne zastosowanie specjalnej ochrony na materac lub nocnika.

Warto zauważyć, że każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie, dlatego nie ma jednej uniwersalnej metody, która działa dla wszystkich. Ważne jest, aby być cierpliwym i wspierać dziecko w procesie uczenia się kontroli moczu zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Jeżeli masz dalsze pytania lub potrzebujesz dodatkowych informacji, chętnie pomogę. Z mojego doświadczenia fizjoterapeutki wynika, że taka wiedza pomoże i sprawi, że w ten sposób odpieluchowanie dziecka stanie się prostym i szybkim zadaniem, którym poradzi sobie każdy rodzic. 

Odpieluchowanie, a gotowość dziecka

Zanim wskażę, jakie oznaki mogą świadczyć o tym, czy dziecko jest gotowe do odpieluchowania dziennego, chciałabym powiedzieć o 2 kluczowych aspektach, bez których pozbycie się pieluszek nie będzie możliwe. 

Dojrzałość fizjologiczna 

To między innymi dojrzewanie ścieżek neuronalnych w mózgu, które umożliwiają pełną kontrolę nad zwieraczami (pęcherza oraz odbytu), bardzo rzadko występuje przed 18. miesiącem życia, więc taka gotowość  datuje się minimum na półtora roku. Jest bardzo mało prawdopodobne, by młodsze dziecko było w stanie świadomie kontrolować swój układ moczowy. 

Kontrola nad zwieraczem odbytu może pojawić się wcześniej niż kontrola pęcherza bądź później. Pod względem anatomicznym są to inne zwieracze. Warto dodać, że pęcherz dziecka, który jest gotowy do odpieluchowania ma objętość 100-200 ml. Pamiętaj! Każdy rozwija się we własnym tempie.

Dojrzałość emocjonalna 

Jeśli mamy dziecko, które bardzo emocjonalnie przeżywa ten proces, np. straszliwie płacze, przestaje się bawić i spać, zgłasza, że coś je boli, odmawia zrobienia kupy, to już po 3-4 dniach należy odpuścić i nie kontynuować. 

Poniżej lista oznak, które potwierdzają gotowość malucha. Nie ma konieczności, aby wszystkie symptomy występowały na raz. Wymaga się, aby chociaż trzy z poniższych kryteriów zostały spełnione. Powinnaś sprawdzić, które z nich są już zrealizowane.

• • Świadome komunikowanie przez dziecko swoich potrzeb fizjologicznych. Maluch może to sygnalizować słowem np. siusiu/kupa, wyrazem twarzy bądź szukaniem ustronnego miejsca np. ukrywanie się za firanką;

• • Komunikowanie podstawowych potrzeb fizjologicznych np. jestem głodny, chce mi się pić;

• • Zwiększanie się pojemności pęcherza – dziecko nie siusia co chwilę w małych ilościach. Jest w stanie położyć się na drzemkę z suchą pieluchą i wstać z suchą pieluchą; 

• • Odczuwanie dyskomfortu przez dziecko po zrobieniu siusiu lub kupki. Gdy maluch przychodzi do rodzica i prosi, aby rodzic go przebrał (zmienił pieluszkę) choć do tej pory mu to nie przeszkadzało;

• • Naśladowanie rodziców, którzy udają się do łazienki na siku czy kupę – zwiększenie świadomości dziecka, poprzez dopytywanie, co robią rodzice;

• • Stabilne siadanie i wstawanie – należy patrzyć na ten aspekt z przymrużeniem oka, ponieważ nie każde dziecko, które samodzielnie siada i wstaje jest emocjonalnie i fizjologicznie gotowe.

Kiedy zacząć odpieluchowanie dziecka – wskazówka

Wiele osób zastanawia się kiedy konkretnie odpieluchować maluszka. Czy dobre jest odpieluchowanie 3 latka, czy odpieluchowanie 2 latka ma sens? A może odpieluchować dopiero 4 latka? Nie ma jednej dobrej odpowiedzi na to pytanie, bo to zawsze zależy. Każdy może się rozwijać we własnym tempie. Zbyt wczesne może mieć negatywne rezultaty.

Dziecko nabywa gotowość pomiędzy 1,5 a 3 rokiem życia (wpływ na to ma dojrzałość układu nerwowego, moczowego, kontrola mięśni i rozwój emocjonalny). Dotyczy to większości dzieci, ale nie jest regułą, ponieważ są maluchy, które odpieluchują się wcześniej tzn. przed 1,5 roku lub później – po 3 roku życia. Największa szansa na próby odpieluchowania jest pomiędzy 24 a 30 miesiącem życia. Pamiętaj – najważniejsze jest oczekiwanie na gotowość dziecka. Zacznij ten proces wtedy, gdy Twój maluch będzie gotowy. Nie ulegaj presji otoczenia, a szczególnie bliskich, że to już najwyższy czas, aby dziecko zaczęło chodzić bez pieluch. 

Często mówi się, że powinno się odpieluchować dziecko w lato, bo jest ciepło. Pamiętaj, że należy odpieluchować wtedy, gdy dziecko jest na to gotowe – cały czas będę to powtarzać! Unikajcie zbyt wczesnego odpieluchowania. 

Zbyt wczesne odpieluchowanie dziecka

Pewnie nie raz słyszałaś negatywne komentarze ze strony otoczenia na temat swojego dziecka:

• • Ty w tym wieku już nie biegałaś z pieluchą!

• • Powinnaś jak najszybciej zdjąć mu pieluchę! To już duże dziecko!

• • To wstyd, żeby w tym wieku Twoje dziecko miało jeszcze pieluszkę! 

Pamiętam, jak moja mama mówiła, że gdy ja miałam roczek, biegałam już bez pieluchy. Te X lat temu wiedza naszych rodziców oraz nauka była na zupełnie innym poziomie niż teraz. Zawsze powtarzam Wam, że zależy mi na przekazaniu Wam najnowszej wiedzy, dzięki której Wasz maluch będzie rozwijał się zdrowo, a Wy będziecie mieć spokojne głowy. Dlatego bardzo Was proszę – nie ulegajcie tym negatywnym komentarzom ze strony otoczenia, ze strony swoich bliskich. 

Dojrzałość fizjologiczna, czyli m.in. dojrzewanie ścieżek neuronalnych w mózgu, które umożliwiają pełną kontrolę nad pęcherzem, bardzo rzadko występuje przed 18. miesiącem życia, więc taka gotowość datuje się minimum na półtora roku. Jest bardzo mało prawdopodobne, by młodsze dziecko było w stanie świadomie kontrolować swój układ moczowy.

Dane dotyczące konsekwencji wczesnego odpieluchowywania nie są jednoznaczne. Wydaje się, że jeśli jest prowadzone w pozytywnej atmosferze, bez straszenia lub karania za wpadki, nie ma ono negatywnego wpływu na zdrowie fizyczne czy psychicznej dziecka. Eksperci nie są zgodni, czy i jaki konkretnie wiek pozbycia się pieluszek ma związek z późniejszym kontrolowaniem zwieraczy.

Odpieluchowanie krok po kroku

Proces pozbywania się pieluch jest wieloetapowy. Nie powiem Ci też ile dokładnie trwa odpieluchowanie, bo w każdym przypadku będzie to inaczej wyglądający proces. Na pewno to co z mojego doświadczenia zawodowego mogę Ci polecić, to dobre przygotowanie się do rozpoczęcia tego procesu. 

Przygotowanie się do odpieluchowania

Dobre przygotowanie siebie, dziecka i otoczenia to podstawa. Bez tego ani rusz. Inaczej Twoje działania będą chaotyczne i poprostu nieskuteczne. Pomogę Ci opanować kilka aspektów przygotowania, abyś nie miała z tym żadnych problemów. 

Rozmowa z dzieckiem

Rozmowy w domu na temat jak robić siku, jak robić kupkę. Warto komentować robienie siku i kupki, aby dziecko dostawało jasny komunikat, co to oznacza. Warto także rozmawiać między sobą (między rodzicami) o załatwianiu swoich potrzeb (siku, kupka). Co więcej – nie używać obraźliwego języka na siusiu bądź kupę, bo w taki sposób można jedynie zniechęcić dziecko. Dlatego też wystrzegaj się takich zwrotów jak „fuuj, ale ta kupa śmierdzi”, „bleee, ale ten mocz ohydnie pachnie”. Dziecko przed odpieluchowaniem powinno dostawać pozytywne komentarze na temat moczu i kupy. 

Wspólne wycieczki do toalety

Zabierać dziecko ze sobą do toalety, aby zaznajomiło się z tematem załatwiania się (aby mogło później naśladować rodzica). W przypadku chłopców ważne jest, aby tata pokazał synowi, jak siusiać na siedząco. Siusianie na siedząco jest dla dzieci łatwiejsze – łatwiej rozluźnić mięśnie dna miednicy. Jest to także ważne z punktu widzenia robienia kupy (jak chłopiec nauczy się robić siusiu na stojąco, w taki sam sposób będzie chciał robić kupkę). 

Uczymy się o siusianiu

Jak mówicie o narządach i czynnościach oddawania moczu, robienia kupy? Słowo siusiak nie jest dobrym słowo, bo sugeruje, że penis służy tylko do siusiania. W przypadku chłopców proponuję mówić penis. W przypadku dziewczynek sprawa jest trudniejsza. Najbardziej precyzyjne będzie słowo cewka moczowa. Słowa wagina bądź pochwa nie jest do końca trafne, bo pochwą ani waginą nie siusiamy. Specjaliści zwracają uwagę, że ważne jest, aby dziecko posługiwało się słowem, które w przypadku molestowania seksualnego zostanie zrozumiane przez lekarza bądź nauczyciela np. słowa cipka może być lepsze niż słowo motylek bądź pusia, bo gdy dziecko poskarży się, że zostało dotknięte w cipkę – może zostać niezrozumiane. Ważne, aby wszyscy opiekunowie dziecka używali tych samych słów. 

Czy rodzice są emocjonalnie gotowi?

Czy całościowo to jest dobry czas na odpieluchowanie? Zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. Zastanów się, czy masz zasoby energetyczne i czy masz czas, aby przez te 2-4 dni być z dzieckiem cały czas w domu. Chociaż przez 1 dzień warto być w domu.

Przygotowanie przestrzeni w domu

Nasza przestrzeń jest bardzo ważna. Czy mieszkanie w małym mieszkaniu, czy w ogromnym domu to nie ma znaczenia. I tak musicie odpowiednio zadbać o przestrzeń wokół waszego dziecka. Poniżej kilka moich rad, które ułożyłam na bazie mojego doświadczenia zawodowego i różnych sytuacji zaobserwowanych wśród moich pacjentów. 

1. 1. Zwiń wykładziny i dywany, jeżeli masz taką możliwość. W innym wypadku warto zaopatrzyć się płyny, które neutralizują zapachy albo wyprać wszystko po skończeniu odpieluchowania. 

1. 1. Okryj sofy i fotele wodoodpornymi tkaninami;

1. 1. Przygotuj stare ręczniki, ręczniki papierowe, mop. Warto od samego początku angażować również w sprzątanie dziecko; 

1. 1. Przygotuj miejsce do mycia rąk w łazience bądź w toalecie dla dziecka np. stołeczek albo krzesełko, aby dziecko mogło umyć ręce po załatwieniu swoich potrzeb. Dziecko jest w stanie podetrzeć się po zrobieniu kupy dopiero w okolicach 4 roku życia.

Jaki pampers lub jaka pielucha do odpieluchowania dziecka?

Podczas tego procesu możesz wybrać z różnych rodzajów pieluch, w zależności od preferencji i potrzeb Twojego dziecka. Oto kilka opcji, które możesz rozważyć:

1. 1. Jednorazowe: W odróżnieniu od wielorazowych, są to popularne i wygodne opcje, które są łatwe w użyciu i zapewniają skuteczną chłonność. Istnieje wiele marek dostępnych na rynku, które oferują różne rozmiary i stopnie chłonności. Możesz wybrać z elastycznymi bokami, które łatwo dopasowują się do ciała dziecka, zapewniając wygodę i ochronę przed przeciekaniem.

1. 1. Treningowe: Są to specjalne pieluchy przejściowe, które są zaprojektowane z myślą o procesie odpieluchowania. Pieluchy treningowe są bardziej przypominające majtki i mogą mieć elastyczne pasy lub zamki boczne, które umożliwiają łatwe zakładanie i zdejmowanie. Pomagają one dziecku poczuć się bardziej samodzielne i przyzwyczaić się do korzystania z toalety.

1. 1. Chusteczki treningowe: To alternatywa dla tradycyjnych pieluch, które oferują lekką ochronę i uczą dziecko, jak kontrolować potrzebę oddania moczu. Chusteczki treningowe są wykonane z materiałów przepuszczających wilgoć, co pozwala dziecku poczuć dyskomfort, gdy się moczy, zachęcając je do korzystania z toalety. Jednak warto pamiętać, że chusteczki treningowe mogą nie być wystarczająco chłonne na noc.

Ważne jest, aby dostosować wybór do potrzeb i etapu rozwoju Twojego dziecka. Zawsze sprawdzaj rozmiar, aby zapewnić odpowiednie dopasowanie i uniknąć przecieków. Przyjrzyj się również specyfikacji dotyczącej chłonności i funkcji, takich jak elastyczne pasy czy wkładki chłonne.

Na moim blogu znajdziesz wiele innych ciekawych wpisów dotyczących odpieluchowania. Sprawdź w pierwszej kolejności te artykułu:

• • Jak szybko odpieluchować dziecko? 
  • Nocne odpieluchowanie dziecka – jak sobie poradzić?
  • Jaki nocnik wybrać dla dziecka?